صدقه دادن پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :  صدقه دادن به ثروتمند روا نیست، همچنین به نیرومند تن‌درست، صاحب حرفه، و به انسان قادر بر کار. اصحاب پرسیدند: مقصود از این سخن چیست؟ فرمود: بر کسى که مى‌‏تواند از گرفتن صدقه خوددارى کند، گرفتن آن حلال نیست. منبع: وسائل الشیعة، ج ‏۹ ص ۲۳۳. توضیحی درباره حدیث؛ «تکدی‌گری» در لغت به گدایی کردن،[1] . تکلف در سؤال و حاجت خواهی از این و آن، در کوی و برزن و پافشاری بر آن معنا شده است[2] متکدی کسی است که در پی کمک و یاری مادی از دیگران دست را پیش این و آن دراز می‌کند و گاه با سماجت تمام خواستار کمک مالی، نقدی و جنسی می‌شود. این عمل در برخی از کشورها به رواج دارد و در کوچه و معابر افرادی یافت می‌شوند که تلاش می‌کنند بدون هیچ زحمتی پولی به چنگ آورند. طبق منابع اسلامی می شود تکدی گری را می توان از چند زاویه بررسی نمود : ۱. طلب حاجت در صورت نیاز واقعی، ۲. اصرار و الحاح(سماجت در تقاضای کمک)، ۳. درخواست بدون نیاز، الف. درخواست از مردم در صورت نیاز ضروری: در این فرض سائل و یا متکدی در حقیقت فردی است که با تلاش و کوشش از راه درست و حلال، آنچه را که کسب می‌کند و به دست می‌آورد، جواب‌گوی نیاز زندگیش نیست و یا اساساً چیزی عایدش نمی‌شود؛ این موضوعی است که آیات و روایات نسبت به آن نظر مثبت دارند. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ فی‏ أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ»؛[3] و در اموالشان براى سائل و محروم حقى بود. این آیه به روشنی بیانگر این واقعیت است که در اموال نیکوکاران حقى براى سائل و محروم در نظر گرفته شده است.  از امام باقر علیه السلام روایت شده است: «... و اگر بخشنده مى‌‏دانست که در عطیه و بخشش چه چیزها است، هرگز هیچ کس سائلى را رد نمى‌‏کرد».[4] ب. اصرار و سماجت در درخواست: حال که اسلام نسبت به سائل و درخواست از مردم –در صورت نیاز- نگاه مثبت دارد، آیا چنین رویکردی، دلیل و توجیهی برای اصرار و سماجت در تقاضای کمک هم می‌شود؛ یعنی اسلام این حق را به سائل می‌دهد که بر خواسته خویش اصرار ورزد و با سماجت و پافشاری، نیاز خویش را از مردم درخواست کند؟! در این قسمت، آنچه که از روایات برمی‌آید؛ این است که تقاضای کمک مالی از دیگران همراه با اصرار مورد تأیید شرع نیست. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در این مورد می‌فرماید: «خدا دشمن مى‌‏دارد دشنام‌گوى بى‌‏آبرو و گداى سمج را».[5] ج. درخواست بدون نیاز: تکدى، سؤال و تقاضاى از مردم بدون نیاز مالی، یکى از گناهان بزرگ است. انسان اگر بدون احتیاج شدید دست به گدایی دراز کند، این درخواست و سؤال حرام بوده و در روایات متعدد نکوهش شده است: امام باقر علیه السلام  می‌فرماید: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: صدقه دادن به ثروت‌مند روا نیست، همچنین به نیرومند تن‌درست، صاحب حرفه، و به انسان قادر بر کار. اصحاب پرسیدند: مقصود از این سخن چیست؟ فرمود: بر کسى که مى‌‏تواند از گرفتن صدقه خوددارى کند، گرفتن آن حلال نیست.[6] امروزه تکدی‌گری بیشتر در مورد درخواست بدون نیاز گفته می‌شود، البته اگر چه مورد نهی شارع است، اما در عین حال، قرآن دور نمودن خشونت آمیز متکدیان و گدایان را عملی مذموم و نادرست می‌داند و از آن نهی کرده است: «وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَر»؛[7] و سؤال کننده را از خود مران؛ زیرا برخورد خشونت آمیز و یا فیزیکی با متکدیان بدون از میان بردن عوامل و علل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن نه تنها باعث ریشه‌کن شدن این معضل اجتماعی نخواهد شد که چه بسا خود به افزایش بحران دامن زده و چه بسا نیازمندان واقعی نیز مورد توهین قرار می‌گیرند که پروردگار به چنین برخوردی با آنان راضی نخواهد بود. بر این اساس، اگر به دلایلی نخواهیم به سائلی کمک کنیم، باید با شیوه‌ای محترمانه به او پاسخ منفی بدهیم. پی نوشت احادیث صدقه دادن  : [1]. فرهنگ معین، ج 1، ص 1125.[2]. لغت نامه دهخدا، ج 4، ص 6048. [3]. ذاریات، 19. [4]. نور الثقلین، ج 5، ص 598. [5]. کافی ج 2 ص 325. [6]. وسائل الشیعة، ج ‏9، ص 233 [7] ضحی، 10. مطالعه بیشتر در : https://www.ziaossalehin.ir/fa/tags/.